Beschrijving

Het systeembord wordt op de bovenbouw van HAVO en VWO opleidingen bij het vak natuurkunde gebruikt om te leren werken met elektronische schakelingen en onderdelen daarvan. Soms worden er op school praktica mee uitgevoerd of moet er zelfs een praktische opdracht worden uitgevoerd rond een systeembord. Tevens worden er in een groot deel van alle natuurkunde eindexamens vragen gesteld waarbij kennis over de werking van een systeembord vereist is of waarbij zulke kennis heel handig is. Het is dus zeer zinvol om te oefenen met dit simulatieprogramma, wat vrijwel hetzelfde functioneert als een echt systeembord. Er bestaan ook enkele andere simulatieprogramma's, maar die zijn gemaakt voor DOS en werken niet of niet goed of zijn te ingewikkeld. Dit programma werkt eenvoudigweg met slepen en neerzetten en het resultaat wordt direct weergegeven. Bovendien is de status van elke in- en uitgang direct af te lezen, zonder deze eerst met een LED te hoeven verbinden. Het programma is geheel gratis en vrij te kopiëren, in tegenstelling tot de dure andere programma's.

Screenshot

Het gebruik

De meeste onderdelen van het systeembord werken precies zoals de onderdelen van een echt systeembord. Toch zijn er een aantal verschillen.

Drukknoppen
Met behulp van de linkermuisknop kan een drukknop kortstondig worden ingedrukt. Na het loslaten van de linkermuisknop wordt de drukknop ook weer losgelaten. Om een drukknop vast te zetten kan de rechtermuisknop worden gebruikt. Na een klik met de rechtermuisknop blijft de drukknop net zolang ingedrukt totdat er weer met de linkermuisknop op wordt geklikt. Op deze manier kunnen er meerdere drukknoppen tegelijkertijd worden ingedrukt.

Sensors
Beide sensors zijn niet aan te sluiten op echte externe sensoren. Daarvoor in de plaats reageren ze op de afstand van de muiscursor vanaf hun linkerbovenhoek.

Relais
Het relais is niet aan te sluiten op een echt extern apparaat. Toch functioneert het wel, de afbeelding op het relais zal veranderen in overeenstemming met de invoerwaarde van het relais.

Computeraansluiting
De computeraansluiting is geheel niet aanwezig. Het zou een goed idee zijn om via de computeraansluiting het mogelijk te maken het computerprogramma aan te sluiten op een echt systeembord, via de computeraansluiting van het echte systeembord. Ik ben echter niet op de hoogte van de werking van de vereiste UIB kaart van CMA en heb geen exemplaar om het te kunnen testen, dus heb ik dit niet geïmplementeerd.

Splitters
In plaats van de computeraansluiting zie je wel twee splitters. Deze zijn nodig als je één signaal naar twee of meerdere onderdelen wil vervoeren. Het is namelijk niet mogelijk om per in- of uitgang meer dan één verbinding te maken.

Geluidsensor
Als je gebruik wilt maken van de geluid sensor zul je een geluidskaart nodig hebben, anders is het uitgangssignaal altijd 0 volt. Zorg er dan voor dat de opnamevolumeregeling juist is ingesteld, bijvoorbeeld op de microfoon.

Zoemer
Uitvoer van de zoemer zal geschieden via de PC speaker. Als je Windows 95, 98 of Me gebruikt zal de toon constant klinken, bij gebruik van Windows NT, 2000 of XP klinkt de toon om technische redenen wat ratelend.

Algemeen
Een voordeel van deze simulatie tegenover het echte systeembord is dat je de componenten kunt verplaatsen en oneindig veel componenten kunt toevoegen. Het is overigens slechts mogelijk om maar één geluid sensor en één zoemer per opstelling te hebben. Let er wel op dat als er in een opdracht staat dat je slechts één systeembord mag gebruiken, je geen extra componenten mag toevoegen behalve splitters.

Om een verbinding te maken sleep je altijd vanaf een uitgang (bevindt zich altijd aan de rechterkant van een onderdeel) naar een ingang (bevindt zich altijd aan de linkerkant van een onderdeel). De verbinding zal dan met een rode kleur weergegeven worden. Om een verbinding later weer te verwijderen kun je met de rechtermuisknop klikken op een uitgang. Om een module later weer te verwijderen kan er door te rechtsklikken op een leeg gedeelte van een module een context menu worden opgevraagd waarin een optie "Verwijderen" voorkomt.

Het kan voorkomen als je met meerdere programma's tegelijk werkt, dat de rode verbindingen niet meer volledig worden weergegeven. Je kunt dan op Vernieuwen klikken zodat alle verbindingen weer verschijnen.

Een ander voordeel is dat opstellingen kunnen worden opgeslagen en later weer kunnen worden ingeladen. Dit inladen kan ook op de computer van iemand anders gebeuren, waarop dit programma ook draait. Een aantal voorbeeldopstellingen zijn bijgeleverd. Je kunt ook met een volledig leeg scherm beginnen en alleen de componenten toevoegen die je daadwerkelijk gaat gebruiken, in plaats van met een standaardsysteembord te beginnen.

Verder valt op te merken dat, net als bij een echt systeembord, de meeste componenten een spanning van minimaal 1,4 volt als hoog beschouwen. Een transistor daarentegen beschouwt een spanning van minimaal 0,7 volt als hoog en een relais beschouwt elke spanning hoger dan 0 volt als hoog.

Veel gestelde vragen

Beide sensors werken niet. Wat doe ik fout?

De twee sensors hebben allebei identieke functionaliteit. Ze reageren afhankelijk van de afstand van de muiscursor tot de linkerbovenhoek van het sensorgedeelte. De sensors zullen constant reageren, hiertoe hoeft niet een bepaalde toetsencombinatie te worden ingehouden of iets dergelijks. Wil je een sensor testen, verbind deze dan met de Analoog-Digitaal convertor.

Hoe kan ik een gedeelte van het systeembord verwijderen?

Dit kan nu door met de rechtermuisknop te klikken op een leeg gedeelte van een module (bijvoorbeeld dichtbij de rand van een module), zodat er een context menu verschijnt. Er kan dan gekozen worden voor "Verwijderen" zodat de betreffende module verdwijnt. Het verwijderen van enkel een losse verbinding tussen twee modules is mogelijk door te rechtsklikken op een uitgang.

Ik heb een idee voor het systeembord programma en wil graag dat dit wordt toegevoegd. Gaat dat lukken?

Over het algemeen heb ik het erg druk met andere projecten naast het systeembord programma. Eens in de zoveel tijd kom ik weer terug op het systeembordprogramma waarna er meestal een aantal veranderingen in een keer worden doorgevoerd. Van veel van jullie heb ik mailtjes met complimenten en suggesties ontvangen, waarvoor mijn dank. Je kan er zeker van zijn dat ik elk mailtje lees. Vanwege de drukke bezigheden komt het er helaas niet altijd van om zo een mailtje te beantwoorden of de reactietijd loopt soms op van enkele maanden tot een half jaar. In elk geval zullen steeds alle suggesties in overweging genomen worden wanneer er weer werkzaamheden aan het programma plaatsvinden.

Ingezonden ideeën
Bewegingssensor gekoppeld aan webcamopname (Jaap Slootbeek)
Mogelijkheid tot het maken van een pakket dat de uitwerking bevat samen met een uitleg/verklaring/logboek, vervolgens de mogelijkheid voor de docent om in een andere kleur commentaar toe te voegen (18-11-2005, Frits Hidden, docent natuurkunde Amstelveen)
Implementeren van een temperatuursensor/verwarmingselementcombinatie ter vervanging van de Sensor en het Relais
De Sensor vervangen door een draai- of schuifknop, wat voor leerlingen minder verwarrend is dan een sensor die afhankelijk is van de muiscoördinaten (24-03-2006, Menno de Boer, TOA natuurkunde RegioCollege te Zaandam).
Afdrukfunctie.
Componenten kopiëren en plakken naar binnen het programma zelf.
Componenten kopiëren en plakken naar als afbeelding, bijvoorbeeld naar Microsoft Word.
Let op: naast bovenstaande ideëen zijn er vóór deze data nog andere ideëen binnengekomen die nog niet in dit overzicht verwerkt zijn.